Ο Απόδημος Ελληνισμός έχει κουραστεί με την ελληνική πολιτεία που μονίμως τους εξυμνεί, τους ζητά συνεχώς βοήθεια, αλλά ποτέ δεν τους εντάσσει ουσιαστικά στη λήψη των αποφάσεων που αφορούν τον απανταχού Ελληνισμό. Το ΜέΡΑ25 είναι το μόνο κόμμα που προωθεί τόσο την ισότιμη συμμετοχή των απόδημων στις εκλογές (εκλέγειν) όσο και την ισότιμη αντιπροσώπευσή τους στη Βουλή των Ελλήνων (εκλέγεσθαι) – το μόνο κόμμα που σέβεται τους απόδημους και δεν τους βλέπει ως “κουκιά”, ως δεξαμενή ψήφων που πρέπει να εξαντληθεί ή να αποδυναμωθεί.
Από την συζήτηση των Προγραμματικών Δηλώσεων της κυβέρνησης, τον περασμένο Ιούλιο, όπου ο κ. Μητσοτάκης δεσμεύτηκε για την ψήφο στους απόδημους, ο Γραμματέας του ΜέΡΑ25 υποστήριξε πρώτος μεταξύ των πολιτικών αρχηγών την δημουργία Εκλογικών Περιφερειών Εξωτερικού, όπου θα εκλέγονται απόδημοι από τους απόδημους αναλογικά με όσους έλληνες πολίτες μεταφέρουν τα εκλογικά τους δικαιώματα.
Απαραίτητο βήμα για την ένταξή των απόδημων είναι η αποκατάσταση του ουσιαστικού δικαιώματος τόσο στο εκλέγειν όσο και στο εκλέγεσθαι. Το δικαίωμα επιστολικής ψήφου, ή ψήφου σε προξενείο, είναι δώρον άδωρον όταν αναγκάζονται να ψηφίσουν σε περιφέρεια της επικράτειας στην οποία δεν διαμένουν – ή δεν έχουν διαμείνει ποτέ. Μόνο η δημιουργία εκλογικών περιφερειών στις χώρες τους αποδίδει στους απόδημους το δικαίωμα στην συμμετοχή. Και μόνο η πλήρης ισοδυναμία εδρών και εγγεγραμμένων εντός όσο και εκτός της Ελλάδας εξασφαλίζει την ισονομία.
Ένα σημαντικό ποσοστό των Ελλήνων ζουν στο εξωτερικό. Κάποιοι αναγκάστηκαν να φύγουν στα πέτρινα χρόνια ή, πιο πρόσφατα, οικονομικοί πρόσφυγες από την μόνιμη πλέον Χρεοδουλοπαροικία. Άλλοι έφυγαν εθελοντικά φιλοδοξώντας να σταδιοδρομήσουν σε τομείς που η χώρα δεν θεραπεύει. Ανεξάρτητα από τους λόγους που τους οδήγησαν στο εξωτερικό, το ζητούμενο πρέπει να είναι η επανένταξή τους στην ελληνική πολιτεία.
Η απορριπτέα πρόταση της κυβέρνησης
Η κυβέρνηση προσανατολίζεται στη χορήγηση στους απόδημους του δικαιώματος να εκλέγουν υποψήφιους στις εγχώριες εκλογικές περιφέρειες όπου είναι ήδη εγγεγραμμένοι. Το ΜέΡΑ25 θεωρεί την προσέγγιση αυτή τόσο αναποτελεσματική όσο και αντιδημοκρατική και, συνεπώς, την απορρίπτει – αντιπροτείνοντας ουσιαστικά διαφορετική πρόταση.
-
Δεν νοείται να ψηφίζει πολίτης σε εκλογική περιφέρεια στην οποία δεν έχει ζήσει για δεκαετίες ή ποτέ, στην περίπτωση αποδήμων 2ης και 3ης γενιάς
-
Το δικαίωμα ενός, π.χ. μόνιμου κατοίκου της Μελβούρνης να ψηφίζει, π.χ., υποψήφιους στην Καστοριά του στερεί απολύτως το δικαίωμα του εκλέγεσθαι – ένα δικαίωμα που θα είχε μόνο στην περίπτωση δημιουργίας νέας Εκλογικής Περιφέρειας για το μισό εκατομμύριο Ελλήνων της Μελβούρνης και της ευρύτερης Πολιτείας της Βικτώριας.
Συμπέρασμα: Η πραγματική ένταξη των απόδημων στην ελληνική πολιτεία απαιτεί, όπως πρότεινε ο Γραμματέας του ΜέΡΑ25 στη συζήτηση των Προγραμματικών Δηλώσεων της Κυβέρνησης, δημιουργία Εκλογικών Περιφερειών Εξωτερικού.
Το όψιμο ενδιαφέρον της μείζονος αντιπολίτευσης
ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ συμφωνούν με τη δημιουργία Εκλογικών Περιφερειών Εξωτερικού που πρώτο πρότεινε το ΜέΡΑ25. Όμως, υπό τη φοβία της χαμηλής εκλογικής τους απήχησης στους απόδημους, προτείνουν έναν σταθερό, μικρό αριθμό εδρών για τους απόδημους. Το ΜέΡΑ25 χαρακτηρίζει αντισυνταγματικό, μεροληπτικό και απορριπτέο τον οιονδήποτε ορισμό του αριθμού των εδρών που αντιστοιχούν στις Εκλογικές Περιφέρειες του Εξωτερικού εφόσον δεν εξασφαλίζεται η πλήρης ισοτιμία και ο ίδιος λόγος εγγεγραμμένων-εδρών τόσο εντός της χώρας όσο και εκτός.
Συμπέρασμα: Οι Εκλογικές Περιφέρειες του Εξωτερικού πρέπει να εκλέγουν αριθμό βουλευτών τέτοιο ώστε ο λόγος εγγεγραμμένων-εδρών να είναι ο ίδιος για τους Έλληνες που ζουν στην Ελλάδα και για τους απόδημους
Η Πρόταση Νόμου του ΜέΡΑ25 περιληπτικά
-
Ιδρύονται έξι Εκλογικές Περιφέρειες Απόδημων Ελλήνων (ΕΠΑΕ) –ΕΠΑΕ Βόρειας Αμερικής, ΕΠΑΕ Λοιπής Ευρώπης, ΕΠΑΕ Κεντρικής & Λατινικής Αμερικής, Αυστραλίας-Νέα Ζηλανδίας, Ασίας, Αφρικής. Στην περίπτωση που οι αριθμοί των εγγεγραμμένων εκλογέων επιτάσσει διάσπαση κάποιας ΕΠΑΕ σε περισσότερες, αυτό μπορεί να λάβει χώρα οποτεδήποτε στο μέλλον με απλή τροπολογία σε νόμο.
-
Καλούνται οι απόδημοι με ιθαγένεια που είναι ήδη εγγεγραμμένοι σε εκλογικούς καταλόγους της ημεδαπής να δηλώσουν – εφόσον το επιθυμούν και με απλό ηλεκτρονικό τρόπο – την μεταφορά των εκλογικών τους δικαιωμάτων στην ΕΠΑΕ της χώρας διαμονής τους.
-
Καλούνται οι απόδημοι που έχουν νομικό δικαίωμα απόκτησης ελληνικής ιθαγένειας, αλλά δεν το έχουν ασκήσει πολιτογραφούμενοι, να πολιτογραφηθούν/αιτηθούν ιθαγένεια κατά την κείμενη νομοθεσία (κάτι το οποίο ούτως ή άλλως αυτομάτως τους εντάσσει σε εκλογικούς καταλόγους) και ταυτόχρονα να αιτηθούν την εγγραφή τους συγκεκριμένα στον εκλογικό κατάλογο της ΕΠΑΕ της χώρας διαμονής τους.
-
Συνολικά, το ποσοστό των βουλευτικών εδρών που αντιστοιχούν στις ΕΠΑΕ ισούται με το ποσοστό των εγγεγραμμένων στις ΕΠΑΕ ως προς τον συνολικό αριθμό Ελλήνων εκλογέων
-
Αριθμητικό παράδειγμα: Έστω ότι οι έως τώρα εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους είναι 10 εκ. πολίτες. Έστω ότι 800 χιλιάδες από αυτούς, που είναι απόδημοι, μεταφέρουν τα εκλογικά τους δικαιώματα σε μια ΕΠΑΕ και, επί πλέον, εγγράφονται σε ΕΠΑΕ άλλοι 200 χιλιάδες απόδημοι (π.χ. μεταγενέστερων γενεών) που δεν είχαν ήδη γραφτεί, αποκτώντας πρώτα την ιθαγένεια κατά την κείμενη νομοθεσία. Συνολικά, οι εκλογείς ανέρχονται πλέον στο 10,2 εκ., εκ των οποίων το 1 εκ. έχουν εγγραφεί σε ΕΠΑΕ – δηλαδή ποσοστό 9,8%. Σε αυτή την περίπτωση, 29 έδρες θα αντιστοιχούν στους απόδημους (ΕΠΑΕ).
-
-
Η κατανομή των βουλευτικών εδρών του εξωτερικού σε κάθε ΕΠΑΕ γίνεται ανάλογα με το ποσοστό των εγγεγραμμένων απόδημων σε κάθε ΕΠΑΕ ως προς τον συνολικό αριθμό εγγεγραμμένων απόδημων.
-
Η ψηφοφορία θα γίνεται στις πρεσβείες, στα προξενεία καθώς και σε άλλους διαμορφωμένους χώρους υπό την εποπτεία των ελληνικών προξενικών και διπλωματικών αρχών.
Σημείωση: Με τις διατάξεις αυτές εξασφαλίζεται η ισονομία αλλά και ένα τεράστιο κίνητρο για τους απόδημους να οργανωθούν καλύτερα ως κοινότητες στις χώρες διαμονής τους, να εγγράψουν στις ΕΠΑΕ τις νεότερες γενιές (εξασφαλίζοντας έτσι την επιβίωση του ελληνικότητάς τους), να εκλέξουν αντιπροσώπους τους στη Βουλή των Ελλήνων οι οποίοι, ταυτόχρονα, θα είναι πρεσβευτές στην Ελλάδα των απόδημων αλλά και, ντε φάκτο, πρεσβευτές της Ελλάδας στις αρχές των χωρών διαμονής τους.
Τα άρθρα της Πρότασης Νόμου περιληπτικά
-
Το Άρθρο 1 προτείνει μέτρα διευκόλυνσης και εγγύησης της άσκησης του εκλογικού δικαιώματος για όσους το έχουν σήμερα, αλλά εκ των πραγμάτων αδυνατούν να το ασκήσουν ευρισκόμενοι εκτός Ελλάδος.
-
Μεταφορά των εκλογικών δικαιωμάτων χωρίς ουρές και φυσική παρουσία στο προξενείο, ηλεκτρονικά, μέσω των κωδικών του TAXISNET που έχουν όλοι οι πολίτες και μπορεί να αποκτήσει με ευκολία όποιος απόδημος δεν τους διαθέτει. (Σημ. Παράλληλα, τέτοιες δυνατότητες πρέπει να δίνονται στους μόνιμους κατοίκους Ελλάδας ώστε να μεταφέρουν τα εκλογικά τους δικαιώματα εντός της χώρας)
-
Οι ψηφοφορίες γίνονται δια ζώσης (όχι επιστολικά) σε προξενεία και άλλους χώρους υπό την εποπτεία των προξενικών και διπλωματικών αρχών.
-
Παράλληλα με την ψήφο των απόδημων στις ΕΠΑΕ θα μπορούν να ψηφίζουν Έλληνες πολίτες που βρίσκονται στο εξωτερικό πρόσκαιρα, από το εξωτερικό για τις εντός Ελλάδος περιφέρειες τους, εφόσον το έχουν δηλώσει τουλάχιστον μια εβδομάδα πριν τις εκλογές ώστε η εφορευτική επιτροπή να έχει προετοιμάσει ψηφοδέλτια από την συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια (Σημ. Παράλληλα, τέτοιες δυνατότητες πρέπει να δίνονται στους μόνιμους κατοίκους Ελλάδας ώστε να ψηφίζουν ως ετεροδημότες.)
-
-
Το Άρθρο 2 παρέχει διευκρινιστικούς και απαραίτητους ορισμούς.
-
Το Άρθρο 3 ρυθμίζει τη σύσταση των απαραίτητων εκλογικών κέντρων και καταλόγων των ΕΠΑΕ.
-
Το Άρθρο 4 αναφέρεται στην ίδρυση των ΕΠΑΕ
-
Το Άρθρο 5 παρέχει μεταβατικές διατάξεις και ρυθμίζει την έναρξη ισχύος.
Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ ΜέΡΑ25
Ψήφος αποδήμων — Διευκόλυνση της άσκησης του εκλογικού δικαιώματος των εκτός επικρατείας Ελλήνων και Ελληνίδων εκλογέων
Άρθρο 1
Διευκόλυνση της άσκησης του εκλογικού δικαιώματος των εκτός επικρατείας εκλογέων
- Ελληνίδες και Έλληνες πολίτες που κατοικούν μόνιμα ή διαμένουν προσωρινά εκτός Ελλάδος, μπορούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα κατά τις γενικές βουλευτικές εκλογές, τις εκλογές για την ανάδειξη των Ελλήνων μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, καθώς και να ψηφίζουν σε εθνικό δημοψήφισμα, σε εκλογικά τμήματα που συγκροτούνται προς τον σκοπό αυτό εντός των εκασταχού Ελληνικών διπλωματικών αρχών της αντίστοιχης διπλωματικής περιφέρειας.
- Η ψηφοφορία της προηγούμενης παραγράφου στα εκλογικά τμήματα εντός των προξενείων λαμβάνει χώρα κατά την ημερομηνία διεξαγωγής της ψηφοφορίας εντός της ελληνικής επικράτειας και κατά τις ίδιες ώρες ονομαστικά, στην ζώνη ώρας του εκάστοτε προξενείου.
Άρθρο 2
Ορισμοί
Για τους σκοπούς του παρόντος νοούνται ως:
α) «Εκτός επικρατείας εκλογέας»: Κάθε Έλληνας ή Ελληνίδα που έχει το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι και κατοικεί μόνιμα ή διαμένει προσωρινά εκτός Ελλάδος, ο οποίος διευκολύνεται να ασκεί το εκλογικό του δικαίωμα από τον τόπο κατοικίας ή διαμονής του εκτός ελληνικής επικράτειας σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του παρόντος.
β) «Ελληνική διπλωματική αρχή»: Οι πρεσβείες και τα έμμισθα προξενεία της Ελληνικής Δημοκρατίας.
γ) «Διπλωματική περιφέρεια»: Η εδαφική περιφέρεια στην οποία εκτείνεται η αρμοδιότητα μιας ελληνικής διπλωματικής αρχής.
Άρθρο 3
Εκλογικά τμήματα εξωτερικού και εγγραφή σε αυτά
- Η δυνατότητα άσκησης του εκλογικού δικαιώματος των εκλογέων εκτός Ελλάδος προϋποθέτει την υποβολή σε ειδική εφαρμογή του TAXISNET, έως και εξήντα δύο (62) ημέρες πριν την ημερομηνία διεξαγωγής της ψηφοφορίας στην περίπτωση που επιθυμούν να ψηφίσουν σε Εκλογική Περιφέρεια Αποδήμων Ελλήνων όπως περιγράφεται στο άρθρο 4 του παρόντος και έως και επτά (7) ημέρες πριν την ημερομηνία διεξαγωγής της ψηφοφορίας στην περίπτωση που επιθυμούν να ψηφίσουν από το εξωτερικό ωσεί παρόντες στην εντός επικρατείας εκλογική τους περιφέρεια, υπεύθυνης δήλωση του ν. 1599/1986 στην εκασταχού ελληνική διπλωματική αρχή, με την οποία θα αιτούνται στη συμπερίληψή τους στον εκλογικό κατάλογο του εκλογικού τμήματος της ελληνικής διπλωματικής αρχής, χωρίς αιτιολόγηση της παρουσίας τους εκτός της ελληνικής επικράτειας. Η ελληνική διπλωματική αρχή ενημερώνει αμελλητί τη Διεύθυνση Εκλογών του Υπουργείου Εσωτερικών για τη συμπερίληψη του εκλογέως στον αντίστοιχο εκλογικό κατάλογο εξωτερικού και τον απορρέοντα αποκλεισμό του από τον εκλογικό κατάλογο της προηγούμενης εκλογικής του περιφέρειας, με ισχύ μόνο για την ψηφοφορία στην οποία αναφέρεται η υπεύθυνη δήλωση, εκτός από την περίπτωση επιθυμίας εγγραφής σε κάποια από τις Εκλογικές Περιφέρειες Διασποράς που αναφέρονται στο άρθρο 4 του παρόντος, στην οποία περίπτωση η μεταφορά εκλογικών δικαιωμάτων καθίσταται μόνιμη.
- Οι εκλογείς που ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα σύμφωνα με τον παρόντα απαγορεύεται να ψηφίσουν και στον τόπο βασικής τους εγγραφής εντός της ελληνικής επικρατείας. Όποιος παραβαίνει τις διατάξεις της παραγράφου αυτής υπόκειται στις ποινικές και λοιπές κυρώσεις που προβλέπει η παράγραφος 2 του άρθρου 113 παρ. 2 του π.δ. 26/2012 για την πολλαπλή ψήφο.
- Οι εκλογείς που δεν τυγχάνουν Μόνιμοι Κάτοικοι Εξωτερικού ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα κατά την παραμονή τους εκτός Ελλάδος ωσεί παρόντες στην προτέρα εκλογική τους περιφέρεια.
- Οι εκλογείς που τυγχάνουν Μόνιμοι Κάτοικοι Εξωτερικού δύνανται είτε να ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα εκτός Ελλάδος ωσεί παρόντες στην προτέρα εκλογική τους περιφέρεια, όπως περιγράφεται παραπάνω, είτε να αιτηθούν την εγγραφή τους στην αντίστοιχη Εκλογική Περιφέρεια Ελλήνων Διασποράς όπως αυτές περιγράφονται στο άρθρο 4 του παρόντος. Η επιλογή ανάμεσα στα δύο συμπεριλαμβάνεται στην υπεύθυνη δήλωση της παραγράφου 1 του παρόντος.
- Οι εκλογικοί κατάλογοι των εκλογικών τμημάτων της εκασταχού ελληνικής διπλωματικής αρχής καταρτίζονται ανά διπλωματική περιφέρεια, φέρουν τον τίτλο «Ειδικός Εκλογικός Κατάλογος Εκτός Επικρατείας Ελλήνων Εκλογέων ………………….», ακολουθούμενο από το όνομα της οικείας ελληνικής διπλωματικής αρχής, και περιλαμβάνουν για κάθε εκλογέα τα εξής στοιχεία: α) τον αύξοντα αριθμό που φέρει στον ειδικό εκλογικό κατάλογο, β) τον Ειδικό Εκλογικό Αριθμό, γ) το επώνυμο, δ) το όνομα, ε) το όνομα του πατέρα, στ) το όνομα της μητέρας, ζ) το όνομα συζύγου και το γένος, αν πρόκειται για έγγαμη γυναίκα που φέρει το επώνυμο του συζύγου, η) την πλήρη ημερομηνία γέννησης, θ) τον βασικό εκλογικό κατάλογο (βασική εκλογική περιφέρεια) όπου είναι εγγεγραμμένος ο εκλογέας (νομός, δήμος, εκλογικό διαμέρισμα) και ι) την χώρα και την πόλη κατοικίας ή διαμονής του εκλογέα εντός της οικείας διπλωματικής περιφέρειας.
- Τα καταστήματα ψηφοφορίας ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών. Ως εκλογικά τμήματα για τις προβλέψεις του παρόντος χρησιμοποιούνται κτήρια των ελληνικών αρχών ή υπηρεσιών της αλλοδαπής, ανεξάρτητα γραφεία ιερών ναών της ελληνορθόδοξης και κτήρια ή καταστήματα ελληνικών κοινοτήτων, συλλόγων ή άλλων ελληνικών οργανώσεων. Αν τα κτήρια αυτά είναι ανεπαρκή ή ακατάλληλα, μπορεί να χρησιμοποιηθούν κτήρια ή καταστήματα του κράτους όπου θα διεξαχθεί η ψηφοφορία, παραχωρούμενα από τις αρμόδιες αρχές του κράτους αυτού, ύστερα από αίτηση του προϊσταμένου της οικείας ελληνικής διπλωματικής αρχής.
- Με φροντίδα της οικείας ελληνικής διπλωματικής αρχής, προετοιμάζεται το κατάστημα ψηφοφορίας κατά το άρθρο 57 του π.δ. 26/2012. Όλες οι προδιαγραφές υλοποίησης των προβλέψεων του παρόντος καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών ή αντιστοίχως κοινής υπουργικής απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών και του Υπουργού εξωτερικών εντός του πλαισίου της κείμενης νομοθεσίας, ενώ στο βαθμό που δεν χρήζουν ξεχωριστής υπουργικής απόφασης υπόκεινται στις προβλέψεις της κείμενης νομοθεσίας για τη διενέργεια εκλογών και ψηφοφοριών.
Άρθρο 4
Εκλογικές Περιφέρειες Αποδήμων Ελλήνων (ΕΠΑΕ)
- Στο πρώτο άρθρο του νόμου 3231/2004 προστίθεται τέταρτη παράγραφος ως εξής:
«Κατ’ εξαίρεση συμπεριλαμβάνονται στο σύνολο των εκλογικών περιφερειών οι κάτωθι επτά (7) εκτός επικρατείας Εκλογικές Περιφέρειες Αποδήμων Ελλήνων: (α) λοιπής Ευρώπης, (β) Βόρειας Αμερικής, (γ) Κεντρικής και Νότιας Αμερικής, (δ) Αυστραλίας-Νέα Ζηλανδίας, (ε) Ασίας, (στ) Αφρικής.»
- Δικαίωμα ψήφου στην εκασταχού Εκλογική Περιφέρεια Διασποράς έχουν όσοι εκλογείς υπέβαλαν εγκαίρως την υπεύθυνη δήλωση που προβλέπεται στην παράγραφο 1 του άρθρου 3 του παρόντος, δηλώνοντας πως επιθυμούν να προσμετρηθούν στην αντίστοιχη Εκλογική Περιφέρεια Διασποράς.
- Ως προς την περίπτωση ψηφοφορίας εθνικών εκλογών: ο αριθμός των βουλευτικών εδρών που αντιστοιχεί σε κάθε μία εκ των επτά Εκλογικών Περιφερειών Διασποράς προσδιορίζεται ως εξής. Έστω ν ο αριθμός των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους. Έστω χ ο αριθμός των εκλογέων της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου. Ο αριθμός των βουλευτικών εδρών που αντιστοιχούν σε κάθε Εκλογική Περιφέρεια Διασποράς ορίζεται ως (χ:ν) επί 300.
- Τα παραπάνω επιφέρουν επαναπροσδιορισμό του αριθμού των εδρών που κατανέμονται στις εντός της επικράτειας εκλογικές περιφέρειες. Η Διεύθυνση Εκλογών του Υπουργείο Εσωτερικών ανακοινώνει εξήντα (60) ημέρες πριν από την ψηφοφορία (α) τον αριθμό των εκλογέων που έχουν εγγραφεί σε κάθε μία εκ των επτά Εκλογικών Περιφερειών Διασποράς, (β) τον αριθμό των βουλευτικών εδρών που κατανέμονται σε κάθε Εκλογική Περιφέρεια Εξωτερικού, (γ) τον αριθμό των βουλευτικών εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας εντός της επικράτειας, όπως αυτός αναδιαμορφώνεται αναλογικά αφαιρουμένου του αριθμού βουλευτικών εδρών των Εκλογικών Περιφερειών Εξωτερικού.
Άρθρο 5
Τελικές διατάξεις – Έναρξη ισχύος
- Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Εξωτερικών μπορεί να ρυθμίζεται κάθε θέμα που είναι αναγκαίο για την εφαρμογή του παρόντος νόμου.
- Από την έναρξη ισχύος του παρόντος καταργείται κάθε γενική ή ειδική διάταξη που είναι αντίθετη ή ρυθμίζει διαφορετικά τα ρυθμιζόμενα με τις διατάξεις του παρόντος θέματα.
- Η ισχύς του παρόντος νόμου αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στις επιμέρους διατάξεις του.
