Υπάρχουν δυο τρόποι να κάνει κανείς πολιτική. Ο παλαιοκομματικός τρόπος θέλει «στελέχη» να μαζεύονται σ’ ένα δωμάτιο και να αποφασίζουν την από κοινού κάθοδό τους στις εκλογές προσθέτοντας τα κουκιά τους. Κατόπιν, αφού τα έχουν βρει στη μοιρασιά θέσεων και πόστων, ξύνουν το κεφάλι τους και αναρωτιούνται τι πρόγραμμα θα παρουσιάσουν στους ψηφοφόρους. Πρόκειται για την πρακτική που έχει στρέψει τους πολίτες εναντίον της πολιτικής, κάτι που ενισχύει τις πολιτικές που ενδυναμώνουν την κρίση στρέφοντας τους πολίτες εναντίον της… πολιτικής. Υπάρχει όμως κι ένας άλλος τρόπος να κάνεις πολιτική – ένας νέος, ελπιδοφόρος τρόπος, που όμως απαιτεί πολλή δουλειά.
Ξεκινάς θέτοντας βασικά ερωτήματα για το τι πρέπει να γίνει αύριο το πρωί (δηλαδή με τους υπάρχοντες θεσμούς), τι σε ένα-δυο χρόνια (αλλάζοντας παραμέτρους των θεσμών) και τι σε ορίζοντα δεκαετίας (αλλάζοντας τους θεσμούς).
Καλείς όσους ενδιαφέρονται να απαντήσουμε μαζί αυτά τα ερωτήματα, πειστικά, να προσέλθουν. Τέλος, μετά από κοπιώδη μελέτη των προβλημάτων και των προτεινόμενων λύσεων και εφόσον συμφωνήσουμε στο τι πρέπει να γίνει, αποφασίζουμε να κατέβουμε μαζί στις εκλογές στη βάση του κοινού μας προγράμματος. Πρόκειται για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούμε στο ΜέΡΑ25, τον τρόπο με τον οποίο χτίσαμε, μετά από τρία χρόνια σκληρής δουλειάς (στην οποία συμμετείχαν χιλιάδες Ευρωπαίοι), το εκλογικό μας μανιφέστο για τις ευρωεκλογές – το μανιφέστο που ονομάζουμε ΝΕΑ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ.
500 – 100 – 3
Τρεις αριθμοί εναντίον της ευρωπαϊκής αποδόμησης και του μισανθρωπισμού:
500 δισ.: Η Ευρώπη έχει άμεση ανάγκη για 500 δισ. ευρώ νέων, πράσινων επενδύσεων ετησίως (5% του ΑΕΠ της Ε.Ε.) τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια, συνολικά 2,5 τρισ. ευρώ για τη θητεία της επόμενης Ευρωβουλής. Είναι απαραίτητα για δύο βασικότατους λόγους.
Ο πρώτος λόγος είναι ότι η κρίση της προηγούμενης δεκαετίας έχει ρίξει το επίπεδο των επενδύσεων πολύ κάτω του επιπέδου αποταμιεύσεων. Ως αποτέλεσμα, (α) στην Ευρώπη ολοένα και σπανίζουν οι καλές θέσεις εργασίας, με αποτέλεσμα την ενδυνάμωση της κοινωνικής και ηθικής κρίσης, και (β) την αποτυχία της Ευρώπης να κάνει το καθήκον της απέναντι στο περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή (κάτι που απαιτεί σημαντικές επενδύσεις).
Πού θα βρεθούν 500 δισ. ετησίως; Οχι από φόρους, απαντάμε. Θα βρεθούν μέσω έκδοσης ομολόγων αξίας 500 δισ. κάθε χρόνο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία απλώς θα ανακοινώσει ότι, αν η αξία των ομολόγων αυτών αρχίσει να μειώνεται, η ΕΚΤ θα παρέμβει στη δευτερογενή αγορά ομολόγων αγοράζοντάς τα – μια ανακοίνωση που, από μόνη της, εγγυάται ότι δεν θα χρειαστεί η παρέμβαση της ΕΚΤ. Είναι σύννομη μια τέτοια πολιτική;
Και βέβαια. Για την ακρίβεια, από το 2015, ακριβώς αυτό γίνεται: Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αγοράζει ομόλογα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Αυτό που προτείνει το ΜέΡΑ25 είναι η μεγέθυνση του υπάρχοντος αυτού προγράμματος ώστε να χρηματοδοτηθεί νέος κοινοτικός οργανισμός που εκπονεί και εφαρμόζει το απαραίτητο γιγαντιαίο πρόγραμμα Πράσινης Μετάβασης στους νευραλγικούς τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, της βιομηχανίας και της γεωργίας. Με μια απλή τέτοια κίνηση η Ευρώπη μπορεί, από αύριο το πρωί, να δημιουργεί τις θέσεις εργασίας και το οπλοστάσιο εναντίον της κλιματικής αλλαγής που απαιτούν τόσο οι κοινωνίες μας όσο και ο πλανήτης.
100 δισ.: Η δεκαετής οικονομική κρίση έχει δημιουργήσει νέες τάξεις εργαζόμενων-λάστιχο οι οποίοι εργάζονται μέρα-νύχτα χωρίς να ξεπερνούν καν το επίσημο όριο της φτώχειας. Για την καταπολέμηση αυτών των νέων και παλαιών μορφών φτώχειας απαιτείται η δημιουργία ειδικού πανευρωπαϊκού ταμείου με προϋπολογισμό 100 δισ. ετησίως. Πού θα βρεθούν τόσα χρήματα;
Γνωρίζεις, αναγνώστη, ότι το 2018 η ΕΚΤ είχε κέρδη 91 δισ.; Γιατί να έχει κέρδη μια κεντρική τράπεζα; Δεν πρόκειται για επιχείρηση αλλά για δημόσιο, ευρωπαϊκό οργανισμό. Ακριβώς επειδή δεν δικαιούται να έχει κέρδη, το καταστατικό της ΕΚΤ επιβάλλει είτε τη διοχέτευση των κερδών της ΕΚΤ στα κράτη-μέλη (με τα ήδη πλουσιότερα κράτη να λαμβάνουν τη μερίδα του λέοντος) είτε τη χρήση των κερδών για την αγορά άλλων ομολόγων και τίτλων.
Το ΜέΡΑ25 προτείνει κάτι πολύ απλό, λογικό και καθ’ όλα νόμιμο: Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να αποφασίσει ότι τα κέρδη της ΕΚΤ θα χρηματοδοτούν το ειδικό πανευρωπαϊκό ταμείο για την καταπολέμηση της φτώχειας. Φαντάζεστε την ενοποιητική δύναμη ενός τέτοιου ταμείου;
Φαντάζεστε πώς θα αλλάξει το κλίμα όταν φτωχές οικογένειες στην Ελλάδα, στη Γερμανία, στην Πορτογαλία κ.λπ. αρχίσουν να λαμβάνουν επιταγές υπογεγραμμένες από την ΕΚΤ για να αγοράσουν τρόφιμα και άλλα είδη ανάγκης – χωρίς μάλιστα να επιβαρύνονται οι φορολογούμενοι;
3 τρισ.: Το δημόσιο χρέος της ευρωζώνης ανέρχεται στα 9 τρισ. ευρώ. Από αυτά, τα 6,3 τρισ. είναι το χρέος που τα κράτη-μέλη «δικαιούνταν» να έχουν (σύμφωνα με τις Συνθήκες Μάαστριχτ-Αμστερνταμ). Ο μέσος όρος του επιτοκίου εξυπηρέτησης του «επιτρεπόμενου» μέρους του χρέους, δηλαδή των 6,3 τρισ., είναι 2,1%. Τα επόμενα 20 χρόνια, οι τόκοι μόνο ανέρχονται στα 3,2 τρισ.
Το ΜέΡΑ 25 προτείνει την εξής απλή παρέμβαση: Η ΕΚΤ εγγυάται το «επιτρεπόμενο» χρέος των 6,3 τρισ. (χωρίς να το αγοράζει ή να τυπώνει χρήμα) εξασφαλίζοντας επιτόκια αποπληρωμής λίγο πάνω από το μηδέν (σημ.: το επιτόκιο της ΕΚΤ σήμερα είναι… -0,4%). Ετσι, μειώνεται το κόστος αποπληρωμής του χρέους της ευρωζώνης κατά 3 τρισ. σε βάθος εικοσαετίας. Η κρίση δημόσιου χρέους εξανεμίζεται με μια μονοκονδυλιά, μαζί με την πίεση για λιτότητα (που αιτιολογείται λόγω του υψηλού δημόσιου χρέους).
Θεσμικές τομές για να μετατραπεί η Ε.Ε. από πηγή προβλημάτων σε πηγή λύσεων
Πλήρης αποσύνδεση τραπεζικών διασώσεων και ανακεφαλαιοποιήσεων από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών, έτσι ώστε να σπάσει η διαπλοκή πτωχευμένων τραπεζιτών και πολιτικών.
Φόρος κληρονομιάς και διοξειδίου του άνθρακα, για να χρηματοδοτηθούν εγγυημένες θέσεις εργασίας στους κατοίκους περιοχών που ερημώνουν.
Ευρωπαϊκό Ταμείο Πλούτου, στο οποίο θα περιέλθει το 10% μετοχών μεγάλων επιχειρήσεων, με διανομή των μερισμάτων σε όλους τους Ευρωπαίους πολίτες.
Εξωτραπεζικό Δημόσιο Σύστημα Πληρωμών σε κάθε χώρα της ευρωζώνης ώστε (α) να έχουν οι πολίτες πρόσβαση σε δωρεάν ηλεκτρονικές πληρωμές, και (β) το κράτος να δύναται να χρηματοδοτεί τους ασθενέστερους με ποσά που δεν μπορούν να βγουν από τη χώρα.
Ευρωπαϊκό Διαβατήριο Προσφύγων, το οποίο τους επιτρέπει την ελεύθερη διακίνηση εντός και εκτός της Ε.Ε.
Διαφάνεια στη λήψη αποφάσεων, με ζωντανή αναμετάδοση των συνόδων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, των Eurogroup, EuroWorkingGroup κ.λπ.
Διαβουλευτικές Συντακτικές Συνελεύσεις με στόχο την (από κάτω προς τα πάνω) σύνταξη δημοκρατικού ευρωπαϊκού Συντάγματος, το οποίο θα αντικαταστήσει όλες τις Συνθήκες, με ορίζοντα το 2025.
Αυτό είναι, περιληπτικά, το μοναδικό πανευρωπαϊκό πρόγραμμα με το οποίο κατεβαίνει το ΜέΡΑ25 στις ευρωεκλογές, το ίδιο πρόγραμμα που η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΝΟΙΞΗ καταθέτει στην κρίση των ψηφοφόρων σε έντεκα, ταυτόχρονα, χώρες.
*Γραμματέας ΜέΡΑ 25
