Μέρες πριν από τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015, ερωτηθείς από ξένο κανάλι για το εάν θα φορούσα γραβάτα σε περίπτωση υπουργοποίησής μου, απάντησα ότι, ναι, θα φορέσω γραβάτα τη μέρα που το ελληνικό δημόσιο χρέος θα αναδιαρθρωθεί ώστε να γίνει βιώσιμο και να τερματιστεί η λιτότητα που ξεκληρίζει τη χώρα. Αυτή έγινε η κοινή μας «γραμμή» μετά την ορκωμοσία της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Την εβδομάδα που πέρασε ο Αλέξης Τσίπρας φόρεσε γραβάτα για να πείσει ότι η απόφαση του Eurogroup κατέστησε το χρέος μας βιώσιμο. Το χρέος όμως όχι μόνο βιώσιμο δεν έγινε αλλά, αντίθετα, έγινε πιο βαρύ από ποτέ. Η γραβάτα του κ. Τσίπρα δεν ήταν παρά θηλιά που θα πνίγει τον λαό μας έως ότου κοπεί από νέες πολιτικές δυνάμεις όπως το ΜέΡΑ25.
Ενίσχυση του χαλύβδινου δεσμού μη βιώσιμου χρέους και σκληρής λιτότητας
Γιατί απαιτούσαμε αναδιάρθρωση χρέους το 2015; Γιατί από το 2010 την είχα αναδείξει στο κύριο ζητούμενο, σε βαθμό να με κατηγορήσουν (ορθώς) ακόμα και σύντροφοί μου ότι έχω «κόλλημα με το χρέος»; Για δύο λόγους.
1. Οσο το δημόσιο χρέος δεν είναι βιώσιμο, οι κυβερνήσεις αναγκάζονται να εφαρμόζουν σκληρή λιτότητα – στόχους πρωτογενούς πλεονάσματος πάνω από το 1,5% του εθνικού εισοδήματος ώστε να προσποιούμαστε ότι, από αυτά τα ματωμένα πλεονάσματα, θα αποπληρώνουμε το χρέος κανονικά για τις επόμενες δεκαετίες.
2. Οσο αυτό το παραμύθι συνεχίζεται, ακυρώνονται όλες οι σοβαρές επενδύσεις. Στόχοι πλεονασμάτων πάνω από το 1,5% σηματοδοτούν στους σοβαρούς επενδυτές απαγορευτική και αύξουσα φορολογία στο διηνεκές, σε μια οικονομία όπου η συνολική ζήτηση για προϊόντα και υπηρεσίες θα παραμένει καχεκτική.
Κανένας σοβαρός, υπομονετικός επενδυτής δεν πρόκειται να επενδύσει στην Ελλάδα σήμερα ή τις επόμενες δεκαετίες (εκτός από τους γνωστούς καιροσκόπους που πάντα θα έρχονται να κάνουν «αρπαχτές», χωρίς βέβαια να επενδύουν σε καλές θέσεις εργασίας).
Επιγραμματικά, το μη βιώσιμο χρέος ισοδυναμεί με πρωτογενή πλεονάσματα πάνω από 1,5% και, αντιστρόφως, πρωτογενή πλεονάσματα πάνω από το 1,5% ισοδυναμούν με μη βιώσιμο χρέος.
Με την πρόσφατη συμφωνία του Eurogroup ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος παραμένει στο 3,5% του εθνικού εισοδήματος για την επόμενη πενταετία και στο 2,2% για τα επόμενα… 38 χρόνια.
Τη μέρα που ανακοινώθηκε η συμφωνία ρώτησα:
«Τι να την κάνουμε την ελάφρυνση χρέους, σύντροφοι, αν η καταστροφική λιτότητα επεκταθεί για άλλη μια γενιά, που στο μεταξύ θα μεταναστεύσει στο εξωτερικό;»
Απάντηση δεν έλαβα. Τους ξαναρώτησα: «Ξέρετε άλλη χώρα που να έχει πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα πάνω από 2,2% για 43 συναπτά χρόνια;»
Ούτε σε αυτό πήρα απάντηση. Τους ρωτώ άλλη μια φορά τώρα:
«Και τι θα γίνει όταν μια υστέρηση εσόδων ρίξει, εκ των πραγμάτων, το πρωτογενές πλεόνασμα στο 1,5%, που είναι το μέγιστο φυσιολογικό επίπεδο;»
Σε τούτο το ερώτημα δεν χρειάζεται η απάντηση της κυβέρνησης, καθώς την απάντηση την έδωσε το ίδιο το Eurogroup, η ανάλυση του οποίου δείχνει ότι, υπό τους όρους της συμφωνίας που πανηγυρίζει ο κ. Τσίπρας, ένα πρωτογενές πλεόνασμα στο 1,5% θα στείλει το δημόσιο χρέος στη στρατόσφαιρα το 2060 (πάνω από το 230% του εθνικού εισοδήματος).
Εν κατακλείδι, δεν χρειάζεται κανείς να μελετήσει τις τεχνικές λεπτομέρειες της πρόσφατης απόφασης του Eurogroup (βλ. πιο κάτω για τις λεπτομέρειες) ώστε να δει τι συνέβη.
Η διατήρηση των στόχων πρωτογενούς πλεονάσματος που ισοδυναμεί με μονιμοποίηση της σκληρής λιτότητας, την οποία θα επιβάλουν η τρόικα Ε.Ε.-ΔΝΤ-ΕΚΤ ανά τρίμηνο και για πάντα στο πλαίσιο της «ενισχυμένης επιτήρησης», τα λέει όλα.
Τι έκαναν και τι όχι: η ανατομία του 4ου Μνημονίου
Καμία από τις ελάχιστες κινήσεις που απαιτούνταν για να γίνει βιώσιμο το χρέος μας δεν έγινε. Ούτε κούρεμα. Ούτε μείωση του επιτοκίου. Ούτε διασύνδεση αποπληρωμών και ύψους του χρέους με το ονομαστικό ΑΕΠ και τον ρυθμό αύξησής του (τη λύση που προωθούσα το 2015 και την οποία, υποτίθεται, είχε ενστερνιστεί η κυβέρνηση του προέδρου Μακρόν).
Τι έγινε αντί για αυτά; Ενα 4ο Μνημόνιο, με νέα δανεικά και μόνιμη λιτότητα. Σε τι διαφέρει από τα προηγούμενα τρία Μνημόνια αυτό το 4ο Μνημόνιο που ονομάστηκε «Καθαρή Εξοδος από τα Μνημόνια»; Μόνο σε ένα: Αντί να εγκρίνουν νέο δάνειο (όπως συνέβη το 2010, το 2012 και το 2015), έκαναν τα εξής:
Μετέφεραν περί τα 24 δισ. δανείων του 3ου Μνημονίου που δεν είχαν χορηγηθεί για χρήση στους επόμενους 22 μήνες (ώστε η τρόικα να αποπληρώνει την τρόικα).
Μετέθεσαν αποπληρωμές περίπου 97 δισ. που θα έπρεπε να τους καταβάλουμε την περίοδο 2023-2032 από το 2ο Μνημόνιο για μετά το 2032, οπότε θα αποπληρωθούν με τόκο.
Οι υπόλοιπες αποπληρωμές (π.χ. στην ΕΚΤ, στο ΔΝΤ και σε ιδιώτες) θα συνεχιστούν κανονικά με την «εξασφάλιση» ότι μέχρι το 2030 το κράτος μας δεν θα χρειαστεί να αποπληρώνει στους δανειστές ποσά άνω του 15% του ΑΕΠ (και από το 2030 και μετά έως το 20% του ΑΕΠ). Πρόκειται για αστειότητα αν αναλογιστούμε ότι αποπληρωμές στους δανειστές ύψους 15% του ΑΕΠ ανέρχονται σε 27 δισ. ετησίως ή στο 55% (!) των φορολογικών εσόδων του κράτους. Με τέτοιους φίλους οι βλοσυροί κατακτητές είναι πράγματι αχρείαστοι!
Ακόμα κι αυτές οι «ευκολίες» πληρωμών, καθώς και το αγκάθινο «μαξιλάρι» των 24 δισ. έρχονται υπό τον όρο της μόνιμης, τριμηνιαίας επιτήρησης από την τρόικα και την εφαρμογή «μεταρρυθμίσεων». Π.χ. όταν η τρόικα θα θέλει να μειώσει κι άλλο τις συντάξεις, θα απαιτεί από την ελληνική κυβέρνηση νέα λιτότητα υπό την απειλή της αναίρεσης των «ευκολιών» πληρωμής.
Υπάρχει, αγαπητέ αναγνώστη, αμφιβολία ότι το μύθευμα περί «καθαρής εξόδου» και «ελάφρυνσης χρέους» δεν είναι παρά το αμπαλάζ του 4ου Μνημονίου της περιόδου 2018-2060;
Επίλογος
Μια κυβέρνηση που τόσο εύκολα επενδύει στον ενορχηστρωμένο αποπροσανατολισμό, με Ζάππεια και γραβάτες ως τα καθρεφτάκια που θα θαμπώσουν τους ιθαγενείς, πολύ γρήγορα έρχεται αντιμέτωπη με την απαξίωσή της.
Πώς μπορεί να πείσει τον ταπεινωμένο πολίτη, μετά από τρία χρόνια «ναι σε όλα» στα φιρμάνια των νεο-κατακτητών μας (τα οποία μάλιστα παρουσιάζει ως «απελευθερωτικά»), ότι η συμφωνία για το Μακεδονικό είναι συμφέρουσα για τη χώρα – ακόμα κι αν είναι;
Διανοείται ο πρωθυπουργός τις σημαντικές υπηρεσίες που προσφέρει στη Δεξιά:
(α) απο-ενοχοποιώντας πλήρως τη στρατηγική Σαμαρά-Βενιζέλου να παρουσιάζουν την επιμήκυνση του χρέους ως αναδιάρθρωση, και
(β) δίνοντας σε μια επόμενη κυβέρνηση Ν.Δ. το δώρο των εύκολων αποπληρωμών για 22 μήνες που αγοράστηκαν με τη μονιμοποίηση της Χρεοδουλοπαροικίας των Ελλήνων στο όνομα της Αριστεράς;
Οι λεπτομέρειες της απόφασης του Eurogroup
Χορηγούνται €15 δισ. από τα δάνεια του 3ου Μνημονίου που δεν χορηγήθηκαν ήδη ώστε να αποπληρώνεται το χρέος τους επόμενους 22 μήνες, εκ των οποίων €3,3 δισ. που θα χρησιμοποιηθούν για να εξαγοραστεί μέρος του χρέους προς το ΔΝΤ.
Δεκαετής αναβολή πληρωμών των τοκοχρεολυσίων του 2ου Μνημονίου της περιόδου 2022-2032 (περί τα €97 δισ.) για μετά το 2032 και έως το 2060 (οπότε θα αποπληρωθούν με τόκο) – υπό τον όρο πως θα κάνουμε ό,τι λέει η τρόικα έως το 2033.
Καμία μείωση επιτοκίων – αν και συμφώνησαν να μην αυξήσουν (!) το επιτόκιο στο μέρος των δανεικών του 2ου Μνημονίου που είχε χρησιμοποιηθεί για την επαναγορά χρέους το 2012/13.
Επιστροφή στην Ελλάδα των κερδών ύψους περίπου €4 δισ. που έβγαλε η ΕΚΤ από την αγορά των ελληνικών ομολόγων επιβάλλοντας στο κράτος μας να πληρώνει 100% της αξίας τους για ομόλογα που αγόραζε κοψοτιμής – και αυτά τα δικά μας χρήματα θα επιστρέφονται σταδιακά εφόσον κάνουμε ό,τι λέει η τρόικα!
*γραμματέας ΜέΡΑ25
