Δύο δυνάμεις δυναμιτίζουν τις κοινωνίες μας –από την Κρήτη στο Δουβλίνο, από τη Λισαβόνα στη Λετονία, στο Παρίσι, στο Βερολίνο, παντού– εκτρέφοντας πολιτικά τέρατα με τον θυμό και την απογοήτευση που παράγουν: Το Κατεστημένο της Ρευστοποίησης, το οποίο επενδύει στην κρίση της οικονομίας και της δημοκρατίας για να «ρευστοποιήσει» τη μισθωτή εργασία και τους εν γένει αδύναμους πολίτες και επιχειρηματίες όπου και όσο μπορεί (μετατρέποντας τους μισθωτούς, και τους τέως μικρομεσαίους, σε ανασφαλείς παροχείς πάμφθηνων υπηρεσιών σε μεγάλα ολιγοπώλια). Και οι Αποδομητές, οι οποίοι υπόσχονται να υποστηρίξουν τη μισθωτή εργασία μέσω της αποδόμησης της Ε.Ε. και την επιστροφή στο κράτος-έθνος, το οποίο βέβαια μόνο τις ντόπιες ολιγαρχίες θα ωφελούσε (αντί για τη χειμαζόμενη μισθωτή εργασία).
Αυτές οι δύο δυνάμεις παρουσιάζονται ως εχθρικές όταν στην πραγματικότητα είναι συνένοχοι: Το Κατεστημένο της Ρευστοποίησης χρειάζεται την απειλή που αντιπροσωπεύουν οι λαϊκιστές Αποδομητές για να παραμένει στην εξουσία. Και οι Αποδομητές έχουν ανάγκη το Κατεστημένο της Ρευστοποίησης του οποίου οι ανάλγητες, αποτυχημένες πολιτικές γεννούν τον θυμό και την απογοήτευση που τους τρέφουν.
Στον ευρωπαϊκό πολιτικό στίβο οι πολιτικές παρατάξεις που ανταγωνίζονται μεταξύ τους, πάνω στο σκηνικό που στήνουν οι δύο φυγόκεντρες αυτές δυνάμεις, συνοψίζονται σε τρεις κατηγορίες ως προς την πρότασή τους για το τι πρέπει να κάνουμε με την Ε.Ε.:
(Α) Δυνάμεις που ελκύονται όπως τα μυγάκια στη φλόγα από τον άξονα Μακρόν-Μέρκελ-Σουλτς και προτείνουν (ως αντάλλαγμα της ρευστοποίησης μισθωτών και αδύναμων) βαθμιαίες, απελπιστικά αργές, κινήσεις προς την ομοσπονδοποίηση – κινήσεις που θα καταρρεύσουν με μαθηματική ακρίβεια (κάτω από το βάρος της οικονομικής και πολιτικής κρίσης) πολύ πολύ πριν χτιστεί η ομοσπονδία που έχει ανάγκη η Ευρώπη για να επιβιώσει ως οικονομική, πολιτική και κοινωνική οντότητα.
(Β) Δυνάμεις της Δεξιάς ή της Αριστεράς που εργάζονται για την αποδόμηση της Ε.Ε. είτε άμεσα είτε έμμεσα (μέσω της άρνησης έστω και των ελάχιστων που απαιτούνται για να αποφευχθεί η κατάρρευσή της) – π.χ. το Κόμμα των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP) και μερίδα της Die Linke στη Γερμανία, ο Ζακ-Λικ Μελανσόν στη Γαλλία, οι Φλαμανδοί Σοσιαλδημοκράτες στο Βέλγιο κ.ο.κ.
(Γ) Κόμματα που επιλέγουν να μην παίρνουν ουσιαστική θέση για την Ευρώπη (πέραν κοινοτοπιών), επικεντρωνόμενα στην εγχώρια πολιτική σκηνή – π.χ. οι Podemos.
Αυτές είναι οι πολιτικές δυνάμεις μεταξύ των οποίων έχουν, σήμερα, να επιλέξουν οι Ευρωπαίοι. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το αποτέλεσμα είναι προδιαγεγραμμένο: πύρρειος θρίαμβος του άξονα Μακρόν-Μέρκελ-Σουλτς, με «αξιωματική αντιπολίτευση» πανευρωπαϊκά τους Αποδομητές και τεράστιους ηττημένους τους Πράσινους και το Ευρωπαϊκό Κόμμα της Αριστεράς (το οποίο διασπάται μεταξύ των κατηγοριών Β και Γ πιο πάνω, με τον ΣΥΡΙΖΑ μάλιστα να τείνει στην Α).
Τι θα σημάνει ένα τέτοιο αποτέλεσμα στις ευρωεκλογές του Μαΐου του 2019; Ενα πράγμα: βάθεμα της κρίσης αξιών και κοινωνιών σε ολόκληρη την Ευρώπη, θεαματική ενίσχυση των Αποδομητών και, πριν από το 2025, απώλεια της ουσιαστικής παρέμβασης για προοδευτικές παρεμβάσεις που ωφελούν την πλειονότητα των πολιτών στην πλειονότητα των ευρωπαϊκών κρατών.
Υπάρχει εναλλακτική; Ευτυχώς, ναι! Η αισιόδοξη πλευρά κάθε βαθύτατης κρίσης, όπως πρώτος δίδαξε ο Μαρξ, είναι ότι εκεί που πέφτουμε στην απελπισία που φέρνει η πεποίθηση ότι δεν υπάρχει εναλλακτική, εκεί ακριβώς γεννιέται η πραγματική, ρεαλιστική εναλλακτική. Ετσι και σήμερα: Η εναλλακτική έχει ήδη γεννηθεί, πανευρωπαϊκά, και λίγο λίγο κάνει την εμφάνισή της υπό τη μορφή του πρώτου, διεθνικού, πανευρωπαϊκού κόμματος το οποίο θα ζητήσει την ψήφο των Ευρωπαίων σε πολλές χώρες ταυτόχρονα.
Τόσο το Κατεστημένο της Ρευστοποίησης όσο και οι Αποδομητές παρουσιάζουν μια παραπλανητική μεν, συνεκτική δε πρόταση για την Ευρώπη και τις χώρες μας. Το μόνο αντίδοτο στη συνέργειά τους (στη μεταξύ τους ανάδραση που συντηρεί την κρίση) είναι μια τρίτη συνεκτική πρόταση για την Ευρώπη και τις χώρες μας που να παρουσιαστεί ταυτόχρονα σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. και η οποία να χαρακτηρίζεται από ρεαλισμό και γενναιότητα.
Στον καιρό του κυνισμού, ο μόνος τρόπος για να πειστούν οι πολιτικοποιημένοι Ευρωπαίοι που έπαψαν να πιστεύουν στην πολιτική είναι να βρεθούν μπροστά σε μια πολιτική πρόταση που να την προωθούν ταυτόχρονα υποψήφιοι που ανήκουν στον ίδιο πανευρωπαϊκό πολιτικό σχηματισμό. Ας μη γελιόμαστε: Οι τραπεζίτες, οι εργολάβοι και οι επιχειρηματίες των μίντια «κατεβαίνουν» ενωμένοι – και, μέσω των πολιτικών τους αντιπροσώπων (Μέρκελ-Μακρόν-Σουλτς και σία) λένε τα ίδια πράγματα παντού. Το ίδιο και οι Αποδομητές, ανεξάρτητα από εθνικότητα και ιδεολογικό πρόταγμα. Αντίθετα, το Ευρωπαϊκό Κόμμα της Αριστεράς, οι λογιών λογιών Φιλελεύθεροι και οι Πράσινοι λένε διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικές χώρες. Είναι τυχαίο ότι οι τελευταίοι εξαφανίζονται παντού;
Με σκοπό την ανατροπή αυτής της μόνιμης ήττας των προοδευτικών και τη δημιουργία μιας συνεκτικής προοδευτικής πανευρωπαϊκής εναλλακτικής, το DiEM25 κάλεσε πρόσφατα όποιον ενδιαφέρεται να συμμετάσχει στην:
1 Ιδρυση του πρώτου πανευρωπαϊκού, διεθνικού κόμματος που θα κατέβει στις ευρωεκλογές του Μαΐου του 2019 ως μία δύναμη, ως ένας κατάλογος υποψηφίων, σε πολλές (αν όχι όλες τις) χώρες της Ε.Ε.
2 Εκπόνηση κοινού μανιφέστου αποτελούμενου από τρία μέρη: (α) Κοινό ιδεολογικό κάλεσμα Ευρωπαίων προοδευτικών, (β) Κοινό οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό πρόγραμμα δράσης σε επίπεδο θεσμών της Ε.Ε. και (γ) Κοινό πρόγραμμα με τις προτάσεις μας για κάθε μία από τις χώρες στις οποίες κατεβαίνουμε.
Οσον αφορά το κοινό οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό πρόγραμμα δράσης σε επίπεδο θεσμών της Ε.Ε. [το 2(β) πιο πάνω] το DiEM25 σκιαγραφεί τους δύο βασικούς πυλώνες:
(i) Για μια τετραετία καμία αλλαγή στις Συνθήκες και απόρριψη των διακοσμητικών δήθεν δημοκρατικών «μεταρρυθμίσεων» εξορθολογισμού της ευρωζώνης που προτείνει ο άξονας Μακρόν-Μέρκελ-Σουλτς (π.χ. μικρό –και, συνεπώς, άνευ σημασίας– κοινό προϋπολογισμό για την ευρωζώνη, Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, κοινό υπουργό Οικονομικών της ευρωζώνης κ.λπ.). Αντ’ αυτών, προτείνουμε τον επαναπροσδιορισμό των λειτουργιών της ΕΚΤ, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας –εντός του «γράμματος» των ισχυόντων κανόνων– με τρόπο που να επιτυγχάνεται η άμεση, ουσιαστική καταπολέμηση των τεσσάρων κρίσεων που ταλανίζουν τις χώρες μας: (α) δημόσιο χρέος,
β) «κόκκινα» δάνεια,
(γ) χαμηλότατες επενδύσεις (ιδίως σε πράσινη ενέργεια/μεταφορές/μετάβαση) και
(δ) φτώχεια.
(ii) Αμεση εκκίνηση διαδικασίας συνταγματικών συνελεύσεων, αρχής γενομένης από τις πόλεις και τις περιφέρειες της Ευρώπης, που σταδιακά θα συγκλίνουν σε εθνικό και πανευρωπαϊκό επίπεδο με στόχο τη σύγκληση πανευρωπαϊκής συνταγματικής συνέλευσης το 2025 που θα συντάξει το Ευρωπαϊκό Δημοκρατικό Σύνταγμα (με το οποίο θα αντικατασταθούν όλες οι Συνθήκες).
Ηδη, το τρένο που θα μας φέρει στις ευρωεκλογές του 2019 έχει φύγει από τον σταθμό, με χαμηλή ταχύτητα και τις πόρτες ορθάνοιχτες, ώστε όποιος θέλει (εντός του πιο πάνω πλαισίου) να ανέβει. Ηδη, στο τρένο έχουν ανέβει μια σειρά πολιτικές δυνάμεις: το πολωνικό Ράζεμ, το δανέζικο κόμμα Αλτέρνατιβ, το νέο κίνημα του Μπενουά Αμόν στη Γαλλία, το ιταλικό κόμμα που θα ιδρύσουμε με τον δήμαρχο της Νάπολης, πράσινα κόμματα από πολλές χώρες και, βέβαια, το ελληνικό κόμμα του DiEM25 στην Ελλάδα – του οποίου η ιδρυτική συνδιάσκεψη θα λάβει χώρα στην Αθήνα την 26η Μαρτίου. Κατόπιν, αρχές Ιουνίου, το πανευρωπαϊκό κόμμα μας θα παρουσιαστεί στους πολίτες παντού.
Δύσκολο εγχείρημα. Ομως, όπως είχε πει η Αναΐς Νιν:
«Και τότε ήρθε η μέρα που ο κίνδυνος του να μείνει το άνθος σφιχτά κλειστό έγινε πιο επώδυνος από τον κίνδυνο του να ανθίσει».
